Viktor Frankl'ın Logoterapisine Genel Bir Bakış

Viktor Frankl, 1940’larda Nazi toplama kamplarından sağ kaldıktan sonra geliştirdiği bir psikoterapi türü olan logoterapinin kurucusudur. Kamplardaki tecrübesinden sonra, bireylerin zorluklara ve ıstıraba dayanabilecekleri bir anlam ve amaç arayışı içinde olduğu teorisini geliştirdi.

Viktor Frankl 26 Mart 1905’te doğdu ve 2 Eylül 1997’de Viyana’da (Avusturya) öldü. Erken yaşamı boyunca Sigmund Freud ve Alfred Adler’den etkilendi, 1930’da Viyana Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden tıp diploması aldı. 1940’dan 1942’ye kadar Rothschild Hastanesinin Nöroloji Bölümü’nü yönetti, 1970, Viyana Nöroloji Polikliniği’nin direktörlüğünü yaptı.

1942’de Frankl, karısı, ailesi ve diğer aile üyeleriyle birlikte bir Nazi toplama kampına gönderildi. 1942’den 1945’e kadar Auschwitz de dahil olmak üzere toplam dört kampta vakit geçirdi ve hayatta kalan tek ailesiydi. 1945’te Viyana’ya döndü ve kamplarındaki gözlemleri konusundaki kayıtlarına dayanarak teorileri hakkında bir kitap yayınladı. Öldüğü zaman, “İnsanın Anlam Arayışı” adlı kitabı 24 dilde basılmıştı.

Frankl, nöroloji ve psikiyatri profesörü olarak kariyeri boyunca, 30 kitap yazdı, 5 kıtada 209 üniversitede ders verdi ve dünyadaki üniversitelerden 29 fahri doktora aldı. Harvard ve Stanford’da misafir profesördü ve “logotherapy” adlı terapi, Freud’un psikanalizinden ve Alfred Adler’in bireysel psikolojisinden sonra Viyana’nın üçüncü terapi okulu olarak tanındı. Ayrıca, logoterapi Amerikan Tabipler Birliği, Amerikan Psikiyatri Birliği ve Amerikan Psikologlar Derneği tarafından bilimsel temelli psikoterapi okullarından biri olarak kabul edildi.

Frankl, insanların yaşamda anlam bulma arzusuna eşdeğer olan “anlam ifade etme” denilen bir şey tarafından motive edildiğine inanıyordu. Yaşamın en sefil koşullarda bile bir anlamı olabileceğini ve yaşam için motivasyonun bu anlamı bulmaktan geldiğini savundu. Bir adım daha ileri giderek, Frankl şunları yazdı:

Her şey bir erkekten, tek bir şeyden alınabilir: insan özgürlüğünün sonuncusu – herhangi bir koşulda birinin tutumunu seçmek.

Bu görüş acı çekme deneyimlerine ve acı çekerek anlam bulma tutumuna dayanıyordu. Bu şekilde Frankl, bir durumu artık değiştiremediğimizde kendimizi değiştirmek zorunda kaldığımıza inanıyordu.

“Logolar”, Yunanca anlam kelimesidir ve logo terapisi, hastanın yaşamda kişisel anlam bulmasına yardımcı olmayı içerir. Frankl, “İnsanın Anlam Arayışı” ndaki teoriye kısa bir genel bakış sağladı.

Çekirdek özellikleri

Frankl, teorisi ve terapisinin dayandığı üç temel özelliğe inanıyordu:

1. Her insanın sağlıklı bir çekirdeği vardır.
2. Birinin odak noktası, başkalarını kendi iç kaynaklarına aydınlatmak ve iç çekirdeğini kullanmaları için araçlar sağlamaktır.
3. Hayat amaç ve anlam sunar, ancak tatmin veya mutluluk vaat etmez.

Anlam Bulma Yöntemleri

Bir adım daha ileri gitmek, logo terapisi, yaşamdaki anlamın üç farklı şekilde keşfedilebileceğini önermektedir:

1. Bir iş yaratarak veya bir tapu yaparak.
2. Bir şeyi deneyimleyerek veya birisiyle karşılaşarak.
3. Kaçınılmaz acı çekmeye karşı gösterdiğimiz tutumla.

Logoterapinin temel prensiplerini açıklamak için sıklıkla verilen bir örnek, eşinin kaybının ardından depresyonun üstesinden gelmek için mücadele eden yaşlı bir genel pratisyen ile Frankl’in buluşmasının öyküsüdür. Frankl, yaşlı adamın amacının karısını ilk önce onu kaybetme acısından kurtardığını görmek için yardımcı oldu.

Temel varsayımlar

Logo terapisi, yukarıda sıralanan anlamların aranması ve temel yapıları ile örtüşen altı temel varsayımdan oluşur:

1. Beden, Zihin ve Ruh

İnsan, bir beden ( soma ), zihin ( ruh ) ve ruhtan ( noos ) oluşan bir varlıktır. Frankl, bir bedenin ve zihnimizin olduğunu savundu, ancak ruh bizim ya da özümüzdür. Frankl’in teorisinin dine veya teolojiye dayanmadığını, ancak bunlara sıklıkla paralel olduğunu unutmayın.

2. Her Koşulda Yaşamın Anlamı Var

Frankl, hayatın her koşulda, hatta en mutsuz olanlarda bile bir anlamı olduğuna inanıyordu. Bu, durumlar objektif olarak korkunç görünse bile, anlam içeren daha yüksek bir düzenin olduğu anlamına gelir.

3. İnsanların Anlam İradesi Var

Logo terapisi, insanların bir anlam ifade etme istekleri olduğunu ileri sürmektedir; bu, anlamın yaşamak ve hareket etmek için temel motivasyonumuz olduğu anlamına gelir ve acıya ve ıstıraba katlanmamıza izin verir. Bu güç ve zevk elde etme arzusundan farklı olarak görülmektedir.

4. Anlam Bulma Özgürlüğü

Frankl, her durumda, bireylerin anlam bulma arzusuna erişme özgürlüğüne sahip olduğunu savunur. Bu acı ve ıstırap deneyimlerini ve değişemediği bir durumda tutumunu seçmesine dayanır.

5. Anın Anlamı

Beşinci varsayım, kararların anlamlı olması için bireylerin günlük yaşamın taleplerine toplumun değerlerine veya kendi vicdanlarına uygun şekillerde cevap vermeleri gerektiğini savunmaktadır.

6. Bireyler Eşsiz

Frankl, her bireyin benzersiz ve yeri doldurulamaz olduğuna inanıyordu.

Frankl, acı çekmeyi başarıya ve başarıya dönüştürmenin mümkün olduğuna inandı. Suçluluk duygusunu daha iyi hale getirmek için kendini değiştirmek için bir fırsat olarak görüyordu ve yaşam geçişlerini sorumlu bir eylemde bulunma şansı olarak görüyordu.

Bu şekilde, bu psikoterapi, insanların, “manevi” kaynaklarını, sıkıntıya dayanacak şekilde daha iyi kullanmalarına yardımcı olmayı amaçladı. Kitaplarında, kavramları okuyucuya açıklamak için sık sık kendi kişisel deneyimlerini kullanırdı.

Logooterapide kullanılan üç teknik, yansıma, paradoksal niyet ve Sokratik diyalogdur.

1. Derefleksiyon: Derefleksiyon, bir kişinin kendinden ve diğer insanlara odaklanmasına yardım etmeyi amaçlar; böylece bir bütün haline gelebilirler ve bir sorun veya bir hedefe nasıl ulaşılacağı konusunda daha az zaman harcarlar.
2. Paradoksal niyet: Paradoksal niyet, en çok korkulan şey için hastanın dilediği bir tekniktir. Bu, korku felce uğradığında mizah ve alayın kullanılabileceği kaygı veya fobilerde kullanılması için önerildi. Örneğin, aptal görünme korkusu olan bir kişi bilerek aptal gibi görünmeye çalışmaya teşvik edilebilir. Paradoksal olarak, niyet en çok korkulan şeyi içerdiğinde korku ortadan kalkacaktır.
3. Sokratik diyalog: Sokratik diyalog, bir hastaya kendi kelimeleri aracılığıyla kendi kendini keşfetme sürecinde yardımcı olacak bir araç olarak logo terapisinde kullanılır. Bu şekilde, terapist kelimelerin kalıplarına işaret eder ve müşterinin anlamlarını görmesine yardımcı olur. Bu sürecin müşterinin keşfedilmeyi bekleyen bir cevap almasına yardımcı olduğuna inanılıyor.

Logoterapi tekniklerinin bazılarının bilişsel-davranışçı terapi (CBT) veya kabul ve bağlılık terapisi (ACT) gibi yeni tedavi biçimleriyle nasıl örtüşdüğünü görmek kolaydır. Bu şekilde, logo terapisi bu davranış ve düşünce temelli tedaviler için tamamlayıcı bir yaklaşım olabilir.

Frankl eleştirmenleri olmadan değildi. Bazıları, Nazi kamplarındaki zamanını psikoterapi markasını tanıtmanın bir yolu olarak kullandığını ve diğerleri de desteğinin yalnızca ABD’deki dini liderlerden geldiğini hissetti (gerçekten de onunla çalışmak için bakanlar ve pastoral psikologlar işe aldı).

1961’de, fikirlerini, terapoterapinin hastaya diktatörlükle dikte ederek, logoterapinin otoriterleşmeyle eşdeğer olduğunu iddia eden ABD’deki varoluşsal hareketin kurucusu olarak bilinen Rollo May tarafından sorgulandı. Bu şekilde, terapistin hastanın sorunlara çözüm bulma konusundaki sorumluluğunu azalttığı hissedildi. Bununla birlikte, bunun, hastalarla konuşma biçiminde kibirli olduğu söylendiği gibi, bunun temel bir logo terapisi problemi mi yoksa Frankl’in terapist olarak başarısız mı olduğu açık değildir.

Bu şekilde, logoterapinin sorunlara her zaman net çözümler olduğunu ve terapistin bunları müşteri için bulma görevine sahip olduğunu iddia etmesi olabilir. Ancak Frankl, logoterapinin aslında hastayı sorumluluk alması için eğittiğini savundu. Ne olursa olsun, Frankl’in teorilerinin uygulanmasında, hastanın süreçte bir alıcıdan ziyade katılımcı olması gerektiğini vurgulamak açıktır.

Logoterapi üzerine 1700’den fazla ampirik ve teorik makale ve konuyla ilgili 59’dan fazla ölçüm aracı yayımlanmıştır. Frank’in erken çalışması örnek olay incelemelerini içerirken, bu sonunda kavramların ve klinik etkililik tahminlerinin operasyonelleştirilmesini içerecek şekilde gelişti. Başka bir deyişle, Frankl ampirik araştırmaya inandı ve onu teşvik etti.

2016 yılında yapılan logoterapiye ilişkin araştırma kanıtlarının sistematik bir gözden geçirmesi, aşağıdaki alanlarda veya aşağıdaki durumlarda logoterapiye ilişkin korelasyonları veya etkileri buldu:

• Yaşamda anlamın varlığı, yaşamda anlamın aranması ile yaşam doyumu, mutluluk arasındaki ilişki
• Zihinsel bozukluğu olan hastalarda yaşamda daha düşük anlam
• Bir esneklik faktörü olarak anlam ve anlam varlığı için arama
• Kanser hastalarında yaşamdaki anlam ve intihar düşünceleri arasındaki ilişki
• Logoterapi programının kanserli erken ergenler için etkinliği
• Logoterapinin çocuklarda depresyon üzerindeki etkinliği
• Logoterapinin iş tükenmişliğini azaltmada etkinliği, boş yuva sendromu
• Medeni tatmini ile korelasyon

Genel olarak, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, yaşamdaki anlamın daha iyi akıl sağlığı ile ilişkili olduğunu gösteren kanıtlar vardır. Bu bilginin fobiler, acı ve suçluluk, keder gibi alanların yanı sıra şizofreni, depresyon, madde bağımlılığı, travma sonrası stres ve anksiyete gibi rahatsızlıklarda da kullanılabileceği önerilmektedir. Frankl, birçok hastalığın veya zihinsel sağlık sorununun, varoluşsal gizliliğe gizlenmiş olduğuna ve insanların “varoluşsal boşluk” olarak adlandırdığı anlamsızlıkla mücadele ettiğine inanıyordu.

Logoterapi prensiplerini günlük yaşamınızı iyileştirmek için nasıl uygulayabilirsiniz?

• Bir şey yarat. Frankl’ın önerdiği gibi, bir şeyler (örneğin sanat) yaratmak, hayatınıza anlam katabilecek bir amaç hissi verir.
• İlişkileri geliştirmek. Başkalarıyla zaman geçirmenin destekleyici doğası, yaşamınızda daha fazla anlam duygusu geliştirmenize yardımcı olacaktır.
• Acı içinde amaç bulun. Kötü bir şeyden geçiyorsanız, içinde bir amaç bulmaya çalışın. Bu biraz zihinsel hile olsa bile, sizi görmeye yardımcı olacaktır. Örneğin, bir aile üyesi bir hastalık için tıbbi tedavilerden geçiyorsa, amacınızı o kişiyi desteklemek için orada olmak olarak düşünün.
• Hayatın adil olmadığını anlayın. Skor tutan kimse yok ve mutlaka adil bir şekilde dağıtılmayacaksınız. Ancak, hayatın en kötü durumlarda bile her zaman bir anlamı olabilir.
• Anlam bulma özgürlüğü. Unutmayın ki her zaman yaşam durumunuzdan anlam çıkarmak için özgürsünüz. Kimse bunu senden alamaz.
• Başkalarına odaklan. Bir durum hakkında sıkışıp kalmış hissetmek için kendi dışınıza odaklanmaya çalışın.

Logoterapi kavramları bu güne kadar incelenmeye devam ederken, bu tür tedaviyi doğrudan alan kişileri duyamazsınız. Aksine, logoterapinin bileşenlerinin diğer tedaviler veya tedavilerle iç içe geçme olasılığı daha yüksektir.